با تصمیم جدید شورای رقابت، قیمت خودروهای گران و آپشن دار به شرط افزایش تولید، واقعی خواهد شد تا به این ترتیب خودروسازان انگیزه افزایش تولید و رفع نیازهای مردم را پیدا کنند.

پس از شوک ارزی سال ۹۷ بود که بازار خودرو دچار آشفتگی شد و قیمت‌ها در بازار آزاد روند افزایشی خود را آغاز کرد تا جایی که قیمت برخی خودروها در بازار آزاد تا دو برابر قیمت کارخانه رسید و نارضایتی‌های زیادی را میان خریداران خودرو ایجاد کرد.

شکاف بین قیمت کارخانه‌ای خودرو و قیمت آن در بازار آزاد از یک سو موجب شد تا علاوه بر دلالان، برخی مردم نیز با انگیزه حفظ ارزش سرمایه‌های خود به بازار خودرو ورود کنند و به عنوان خریدار در قرعه‌کشی‌های خودروسازهای مطرح کشور شرکت کنند تا اگر در قرعه کشی برنده شدند، خودرو را با قیمت کارخانه‌ای تحویل گرفته و بعد با قیمت بیشتر در بازار آزاد به فروش برسانند.

از سوی دیگر شکاف قیمتی به وجود آمده در بازار خودرو در کنار قیمت‌گذاری نامناسب شورای رقابت موجب شد تا سود اصلی بازار خودرو به جیب دلالان و خریداران سرمایه‌ای خودرو برود و شرکت‌های خودرو سازی به دلیل افزایش هزینه‌های خود با زیان انباشته زیادی مواجه شوند. برای مثال زیان انباشته شرکت ایران خودرو در حد فاصل سال‌های ۹۶ تا ۹۸ حدود ۶ برابر افزایش یابد اما اجازه افزایش قیمت خودرو به اندازه افزایش هزینه‌ها به آن داده نشد.

این در حالی بود که هزینه‌های ارزی و ریالی شرکت‌های خودرو سازی در چند سال اخیر افزایش یافته بود اما فرمولی که شورای رقابت برای تعیین قیمت مصوب کارخانه ارائه می‌داد، توانایی جبران هزینه‌های انجام شده را نداشت.

تغییر فرمول قیمت‌گذاری خودروهای گران قیمت و آپشن‌دار

در نهایت چندی پیش شورای رقابت با هماهنگی دولت اقدام به تغییر فرمول محاسبه قیمت خودرو برای خودروهای گران قیمت کرد به گونه‌ای که اگر خودروسازان نسبت به افزایش ۵۰ درصدی تولید هر خودرو گران قیمت اقدام کنند، اجازه خواهند داشت تا قیمت آن خودرو را به اندازه تفاوت بین قیمت مصوب و قیمت بازار آزاد افزایش دهند.

این تصمیم شورای رقابت موجب خواهد شد تا افزایش سود خودروسازان در گرو افزایش تولید باشد که با این کار عملاً عرضه خودرو در بازار افزایش خواهد یافت و قیمت خودرو در بازار به دلیل افزایش تولید و نزدیک شدن عرضه به تقاضا به سمت تعادل حرکت خواهد کرد.

بر اساس تصمیم شورای رقابت در حالی فرمول قیمت گذاری خودروهایی همچون پژو پارس اتوماتیک، پژو ۲۰۶ اتوماتیک، ۲۰۷ پانوراما، سمند سورن پلاس، رانا پلاس، رانا پلاس توربو، دنا پلاس توربوشارژ دستی، دناپلاس توربوشارژ اتوماتیک، هایما توربو S۵ دستی، هایما توربو S۷ اتوماتیک، K۱۳۲ (تارا)، ساینا S، کوئیک، شاهین، آریا، برلیانس، چانگان و زوته تغییر کرده است که قیمت سایر خودروهای ارزان قیمت و معمولی بدون تغییر باقی خواهد ماند تا اقشار ضعیف همچنان امکان تأمین نیازهای خود را داشته باشند.

افزایش قیمت خودرو به شرط افزایش تولید

در همین زمینه رضا شیوا، رئیس شورای رقابت گفت: در فرمول جدید یک ضریب به نام لاندا قرار دارد که میزان عرضه به بازار است. در مصوبه جدید علاوه بر اینکه تولیدکننده باید به هدف افزایش ۵۰ درصدی در تولید برسد میزان عرضه محصولات هم مورد محاسبه قرار می‌گیرد، بر همین اساس اگر خودروساز با افزایش تولید عرضه را هم افزایش داد ضریب کامل را کسب و امکان افزایش قیمت را پیدا می‌کند.

وی ادامه داد: برخلاف فرمول گذشته که برای تعدادی از خودروهای اقتصادی هنوز اجرایی می‌شود ما ملاک را افزایش تولید قرار داده‌ایم تا افزایش قیمتی نصیب خودروساز شود، البته باید بگویم ما در فرمول جدید به‌دنبال افزایش خاصی در قیمت خودرو نیستیم، در گذشته بر اساس تورم بخشی که معمولاً هر سه ماه مورد محاسبه قرار می‌گرفت تغییرات قیمتی انجام می‌شد اما در فرمول جدید تغییرات قیمتی تحت تأثیر عوامل دیگری از جمله متغیر افزایش تولید و افزایش عرضه است.

کنترل تقاضاهای سوداگرایانه بازار خودرو با واقعی شدن قیمت‌ها

علاوه بر این امیر جعفرپور، کارشناس صنعت خودرو در گفت و گو با خبرنگار مهر در خصوص فرمول جدید قیمت‌گذاری خودروهای گران قیمت گفت: تقاضای مردم برای خرید خودرو در حال نزدیک شدن به میزان عرضه است و این تصمیم جدید عملاً سود را از جیب سوداگران خارج می‌کند تا در خودروسازی‌ها صرف فعالیت‌های تحقیق و توسعه شود.

وی افزود: با تدبیر جدید بخشی از بازار خودرو که خودروهای پر تیراژ و خودروهای پر تقاضا را شامل می‌شود با قیمت قبلی و بخش دیگری از بازار خودرو که شامل خودروهای لوکس‌تر و آپشن‌دار می‌شود با قیمت بیشتری از سوی خودروساز به فروش می‌رسد.

این کارشناس صنعت خودرو در خصوص مزیت‌های واقعی شدن قیمت خودرو خاطر نشان کرد: این شیوه بهترین راهکار برای کنترل سوداگرانی است که تا ۱۰۰ درصد قیمت خودرو سود می‌بردند آن هم بدون اینکه هیچ گونه فعالیت اقتصادی و تولیدی داشته باشند.

جعفرپور در خصوص تأثیر تغییر فرمول قیمت گذاری بر قیمت خودرو در بازار گفت: اگر خودروسازان متوجه شوند که خودرو ساختن برای آن‌ها نه تنها ضرر ندارد بلکه یک سود معمولی قابل قبولی هم دارد، قطعاً تولید خود را افزایش خواهند داد و دو شیفت و سه شیفت کار خواهند کرد.

انتظار غلط ثبات قیمت‌ها با وجود افزایش هزینه‌ها

در حال حاضر به نظر می‌رسد که با توجه به جهش قیمت دلار و تأثیر آن بر هزینه‌های خودروسازان کشور، انتظار ثبات قیمت‌ها در بازار خودرو منطقی به نظر نمی‌رسد بلکه حداقل انتظار آن است که قیمت‌ها به میزان افزایش هزینه‌های تولید، افزایش پیدا کند تا به این ترتیب خودروسازان ورشکسته نشوند و همچنان به تولید خودرو و تأمین شغل در کشور ادامه دهند. انگیزه تولید برای خودروسازان باقی بماند.